Milliyet , 19.09.2007 Çarşamba
Metin MÜNİR
YÖK intihal konusunda yaz uykusundan uyanıyor mu?
Yüksek Öğretim Kurumu YÖK Disiplin Kurulu cuma günü 14 akademisyenin "çalıntı" suçlamasıyla uluslararası yayınlardan kaldırılan fizik yazılarıyla ilgili skandalı görüşmek üzere toplanıyor.
YÖK'ü her şeyle suçlayabilirsiniz ama bu konuda müthiş bir acelecilikle davranmakla suçlayamazsınız. Kurum konudan en az beş aydan beri haberdardı.
Orta Doğu Teknik Üniversitesi Rektörü Profesör Ural Akbulut geçtiğimiz nisan ayında YÖK'e mektup yazarak iki doktora öğrencisinin intihal yaptığını haber verdi. *
Bilahare, intihal iddialarının sadece bu iki ODTÜ doktora öğrencisine inhisar etmediği anlaşıldı. Çalıntı oldukları için makaleleri uluslararası yayınlardan kaldırılanlar arasında 18 Mart, Dicle ve Mersin üniversitelerinden 12 dekan, profesör, doçent ve doktora öğrencisi vardı.
Nature adlı dünyaca ünlü bilim dergisi bu ay başında konuya yer verince uluslararası bilim camiasında olaydan haberdar olmayan kimse kalmadı.
Aldığım haberlere göre ABD'de fizik okuyan öğrencilerimizle üniversitelerde dalga geçiliyormuş.
Bilim dünyasında meydana gelmiş en büyük intihal olayının arkasında Türk akademisyenlerin olması ne yazık ki ülkemizde fazla bir tepki uyandırmadı.
Bu üniversitelerimiz ve onların düzenleyici kurumu olan YÖK adına çok acı, hatta utanç verici bir durum.
Galiba halk nasıl politikacıların ve bürokratların rüşvet almasını kanıksadıysa, üniversitelerde başkalarının araştırmalarından çalınan cümlelerle makale veya tez yazılması da normal karşılanıyor.
Süzgeç sistemi kurulmalı
Bunun için YÖK'ün olayın ortaya dokuz ay sonra olsa da kıpırdanmaya başlamasına şükretmemiz gerekir.
"Bu skandalın başlıca nedeni yöneticilerin şimdiye kadar ortaya çıkarılan bilimsel sahtecilikler karşısındaki örtbas etme tutkuları, kayırmacılık ve eğitimsizliktir" diyor Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Fizik Bölümü öğretim üyesi Profesör Kayhan Kantarlı.
"İntihalcileri görmezden gelen, taraflı davranan ve uyarılara kulak asmayan YÖK ve üniversite rektörlerinin Bilim Etiği'ni ciddiye almayan tutumları uluslararası yayınların evrensel değerini de tartışmalı hale getirmiştir.
"Bir ülkede intihal kitabı olanlar eğer TÜBİTAK'a bilim ödülü adayı olarak öneriliyor, TÜBİTAK uluslararası yayın sayısı yüksek diye ders kitabında intihal yapanlara bilim ödülü verebiliyor, intihalciler Dekan atanabiliyor, Başbakan Müsteşarı ve sonra da Milletvekili olabiliyorlarsa Nature'daki intihal haberinde bir dekan adının da bulunması sürpriz değildir."
Bu acı olaydan kazançlı çıkabiliriz. Eğer YÖK ve üniversiteler, hiç olmazsa ODTÜ gibi köklü kurumlar, eser çalma ve kopyacılığa karşı sağlam tutum alırlar ve tekrarlanmasını önlemek için bir süzgeç sistemi kurarlarsa.
Yoksa çok mu saf ve iyimserim?
Yarın ODTÜ rektörünün mektubunu yayımlayacağım.
* Okumak isteyenler Akbulut'un mektubunu bugün Milliyet.com.tr adresindeki yayımlanan yazımın altında bulabilirler.
16.4 2007
YÜKSEK ÖĞRETİM KURULU BAŞKANLIĞI'NA
ODTÜ Fen ve Edebiyat Fakültesi, Fizik EABD Başkanı Prof. Dr. Sinan Bilikmen tarafından FBE Müdürü Prof. Dr. Canan Özgen'e, onun tarafından da ODTÜ Yayın Etiği Komitesi'ne incelenmek üzere iletilen Fizik EABD doktora programı öğrencilerinden Mustafa Saltı ve Oktay Aydoğdu'ya ait bilimsel yayında aşırma (intihal) yapılması iddialarını içeren dosyalar komisyon üyeleri tarafından incelenmiş ve ayrıca uzmanlarca incelenmesi ve yorumlanması için bilirkişilere gönderilmiştir.
Bilirkişi raporlarından irdelendiği üzere, Fizik EABD'de doktora programına kayıtlı bulunan TÜBİTAK bursiyeri Mustafa Saltı ve 35. maddeden Mersin Üniversitesi adına görevli Ar-Gör. statüsündeki Oktay Aydoğdu'nun danışmanlarına haber vermeden iki yıl içinde birlikte, tez konuları ile ilgisi olmayan bir alanda, eski tez danışmanları ve başka araştırmacılar ile birlikte uluslararası saygın dergilere 46 makale sunduklarını ve bunların bir kısmını yayımladıkları anlaşılmıştır. TÜBİTAK bursiyeri Mustafa Saltı ve 35. maddeden Mersin Üniversitesi adına görevli Ar-Gör. statüsündeki Oktay Aydoğdu yayınları ve Physics ArXiv'ne sundukları makalelerin listesi EK-1'de verilmiştir. Ancak, bu yayınlarda başka yayınlardan kabul edilemeyecek ve yaptırım gerektiren, bilimsel ahlaka uymayan ve yoğun bir biçimde alıntılar olduğu belirlenmiştir. Ayrıca bir yayının da tamamen bir dublikasyon olduğu saptanmıştır (On Equivalence of the Massless DKP Equation and The Maxwell Equations in the Shuwer, M. Saltı and A. Havare, Modern Physics Letters A, Vol. 20, No.6 (2005) 451-465 ile The Massless DKP Equation and The Maxwell Equations in Bianchi Type III Space-Times, T. Yetkin and A. Hava,e Chineese Journal of Physics, vol 41, No5, Oct 2003, 475- 485). Özellikle, 2006'da saygın bir uluslararası dergi olan JHEP dergisinde yapılan son bir yayın (Brane-world black holes and Energy-momentum Vector, M. Saltı, O. Aydoğdu and M. Korunur, JHEP12, Dec 2006, 078) aynı konunun uzmanı tarafından oldukça ayrıntılı olarak incelenmiş ve bunun 3 değişik makaleden (General class of brane-world black holes, K.A. Bronnikov, V.N. Melnikov and H. Dehnen, Physical Review, D68, 024025 ,2003)yoğun, 10 makaleden de birer cümle halinde, alıntı yapılarak- bazen alıntının yapıldığı makaleye atıf verilerek, bazen de verilmeden- derlendiği belirlenmiştir (EK-2).
Makalelerde eş yazar olarak görülen, ülkemiz çeşitli üniversitelerinde görevli kişiler olduğu gibi, öğrencilerin devamlı mektuplaştığı, onlara incelemek üzere makale gönderen, onları yayın yapmaya teşvik eden, hatta kitap yazmayı (mektuplarında Professor olarak hitap etmekteler) teklif eden yabancı araştırmacılar da (Çinli, Yunan ve Hintli) bulunmaktadır. Bunlar, bu olayda uluslararası işbirliklerinin olabileceğini düşündürmektedir.
ODTÜ Yayın Etiği Komitemiz, üniversitemizde disiplin komitesince bu öğrencilere en ciddi cezai yaptırımın uygulanmasını teklif etmektedir.
Üniversitemiz bu örnekteki "intihal" konusunun ülkemizin saygınlığı açısından çok vahim sonuçlar doğurabileceği, bilim dünyasında çok yanlış anlayışlara ve örneklemelere neden olabileceği nedeniyle, konu ile ilgili yaptırımların örnek alınması gerektiği görüşünü benimsemiştir. Bilgilerinize arz ederim.
Saygılarımla.
Prof. Dr. Ural Akbulut
Rektör
mmunir@milliyet.com.tr
