“Bizi Rezil Ediyorsunuz” Demekle Olmaz, Bilim Piyasa Kurallarından Kurtarılmalı! – 13 Eylül 2007
Önce “Türk fizikçilere intihal suçlaması” haberiyle duyurulan bilimsel makale hırsızlığı haberine şimdi de “matematikçiler” eklendi. Daha önce de İ.Ü eski rektörü Kemal Alemdaroğlu’ndan, Sivil Toplum Kuruluşları Birliği Başkanı Prof. Necla Arat'a kadar pek çok tanınmış sima hırsızlıkla suçlanmış ve çeşitli cezalara çarptırılanlar olmuştu.
Bu konuda su yüzüne çıksın çıkmasın yüzlerce örnek var. Pek çok kesim tarafından bilinmesine rağmen, bu durum artık kanıksanan, ahbap çavuş ilişkileriyle hasıraltı edilen, akademiye dair bir “klasiktir”. Arada sırada su yüzüne çıkarılan bu vukuatların üzerinden yapılan yorumlar ve “alınan önlemler” de bir “klasiktir”.
“Yüzümüzü kızarttılar”, “Türk bilimcilerin büyük ayıbı” gibi başlıklarla duyurulan bu haberlerin hemen ardından milliyetçi bir korunma refleksiyle “suçun kişiselliği” vurgulanıp; tüm suç yeterince çalışmayan, bilimsel üretim yapmayan akademisyenlerin “bilim etiğinden” yoksunluklarına bağlanır.
Oysa bilimsel üretim sistemini, üniversitelerin içinde bulunduğu bu durumun nedenlerini hiçbir zaman masaya yatırmayan bu bakış açısının kendisi de yapılan “hırsızlıklar” kadar tehlikelidir!
Alınan önlemlerin başında ise yüksek teknolojili denetleme sistemlerinin devreye sokulmasından, suçun kapsamına ve cezanın ağırlığına dair ağırlaştırılmış yeni yasal düzenlemelere, ihbarcılığın yaygınlaştırılmasına kadar çeşitli yöntemler denenmektedir.
Oysa bunlar da sorunun ortadan kaldırılmasına yetmemektedir. Tıp’tan, mühendislik bölümlerine ve hatta sosyal bilimlere kadar artış gösteren bu durum tüm üniversite sistemini çürütmeye devam etmektedir.
Sorunun temelinde bilimsel üretim sisteminin piyasa kurallarına bağlanmış olması yatmaktadır. Akademisyenlerin çalışma koşullarının, bilimsel üretim faaliyetlerinin ticari ilişkilere, piyasa kurallarına tabi tutulması, üniversitelerin piyasalaştırılması sorunun temelinde yatmaktadır.
İnsanlığın evrensel faydasını, kamusal çıkarı ve bilginin-bilimin ücretsiz kamusal kullanımını amaçlamayan bir bilimsel üretim faaliyeti ister istemez türlü yozlaşmanın ve olumsuz sonuçların baş nedeni haline gelmektedir.
Üniversitelerdeki bilimsel üretimler, belirli şirketlerin ihtiyaçları doğrultusunda yönlendirilmekte, kişisel mülkiyette ve şirketlerin patent listesinde yer almaktadır. Bu durum fikir ve sanat eserleri kanunu ve patent yasalarıyla hukuken garantiye alınmaktadır.
Akademik kadroların çalışma koşulları, bilim insanlarının sahip olması gereken özgürlük ve çalışma koşullarına göre değil, klasik kapitalist çalışma koşulları gibi düzenlenmektedir. Neo-liberalizmin “esnek çalışma” koşulları bunu daha da beter hale getirmektedir. Akademik yükselme kriterleri de bu çalışma koşullarına göre düzenlenmekte ve bir dizi saçma uygulamanın yolu açılmaktadır. Bunların başında “yabancı dilde hazırlanacak makalelerin” yine belirli sayıdaki yabancı bilimsel dergilerde yayınlanması zorunluluğu gelmektedir. Üstelik bu yayınların çokluğuna göre “bilimsel başarı” standardından bahsedilmektedir!
Ülkemizde üniversitelerin ve bilimin siyasal-askeri iktidarın tahakkümü altında yaşadığı koşulları; üniversitelerin tarikat yuvalarına dönüşmesini, resmi ideoloji egemenliğini; bilim insanlarının çoğunun ahbap-çavuş ilişkileriyle bir yerlere geldiğini, bilimle alakasız kişilerin “prof.” sıfatını rahatlıkla sırtında taşıdığını, İhsan Doğramacı, Kenan Evren, Süleyman Demirel, Necmettin Erbakan, Tansu Çiller, Devlet Bahçeli gibi şahsiyetlerin bile “fahri” ya da “gerçek” bilim insanı sayıldığını hatırlarsak bilim dünyasının içinde bulunduğu vehameti daha rahat kavrayabiliriz.
Üniversiteler ve bilimsel üretim piyasanın ve siyasal iktidarın, bilim dışı kesimlerin keyfiyetinden, şirketlerin çiftlikleri olmaktan kurtarılmalıdır. Bilim yeniden insanlığın ortak hizmetine, kamusal faydasına sunulmalıdır. Üniversitelerin ihtiyaç duyduğu özgürlük ortamı garanti altına alınmalıdır. Üniversiteler demokratik bir yapıya kavuşturulmalıdır. Bilimsel üretimler kişilerin, şirketlerin mülkiyetinden çıkartılmalı, ücretsiz ve kolay bir şekilde herkesin ulaşabileceği ve geliştirebileceği bir hale, kamusal mülkiyete geçirilmelidir. Ayrım gözetmeksizin bütün bilimsel çalışmalar için yeterli bütçe (karşılıksız) sağlanmalı ve bilim yine karşılıksız halkın kamusal faydası için kullanılmalıdır; bilim insanlarının, öğrencilerin bilimsel üretim, çalışma ve eğitim koşulları piyasa kurallarından arındırılmalıdır…
Asgari düzeyde dahi bu şartlar yerine getirilmediğinde bilimsel makale hırsızlıkları daha da artacak, üniversiteler daha da çürüyecektir. Bütün bilim insanları, üniversite çalışanları, öğrenciler bu konuda ortak bir tartışma zemini oluşturmalı ve bir an evvel sistemi değiştirmek için mücadelenin geliştirilmesi gerekmektedir.
Öğrenci Kolektifleri bu konuda var olan sistemin karşısında olmaya devam edecek ve her türlü olumlu çabanın yanında da yer alacaktır.
Konuyla ilgili basında yer alan bazı haberler için tıklayınız:
İntihal tartışması üniversiteleri böldü (12 Eylül 2007)
Türk fizikçilerin intihallerini dünyaya duyuran arXiv’in kurucusu Prof. Dr. Paul Ginsparg, suçlanan 14 ismi açıkladı. Listedeki isimler arasında 18 Mart Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İhsan Yılmaz da yer alıyor. Prof. Dr. Ginsparg, "Olay benim değil, ODTÜ’lü hocaların sayesinde anlaşıldı. Bu işin kahramanı onlar" dedi. Suçlanan fizikçiler ise ODTÜ’lülerin komplosuyla karşı karşıya olduklarını iddia etti.
http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx?id=7269209
Türk fizikçilere intihal suçlaması (11 Eylül 2007)
Ünlü İngiliz bilim dergisi Nature, son sayısında "Türk fizikçileri intihal suçlaması ile karşı karşıya" başlıklı geniş bir yazı yayınladı. Derginin 2007 eylül sayısında yer alan habere göre, Türkiye’deki üniversitelerde okuyan bazı öğrenciler ile 15 öğretim üyesi tarafından kaleme alınan 67 makalenin "çalıntı" olduğu iddia edildi.
http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx?id=7261115
‘İntihal’ davasından 2500 YTL kazandı (19 Haziran 2007)
http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx?id=6735415
'İntihal' iddiasının arkasında gerçekler (18 Mayıs 2007)
Sivil Toplum Kuruluşları Birliği Başkanı Prof. Necla Arat'a yönelik hakkındaki iddiaları, aynı dönemde İstanbul Hukuk Fakültesi'nden emekli bir öğretim üyesinden dinliyoruz.
http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx?id=6535540
Necla Arat üç kez çalmış (16 Mayıs 2007)
Bizde adet böyledir:
http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx?id=6521505
İntihale adı karışan Türk fizikçiler açıklandı (12.09.2007)
arXiv in kurucusu Prof Dr Paul Ginsparg intihalle suçlanan 14 akademisyenin ismini ve aşırılan makaleleri açıkladı Ginsparg 14 akademisyenin bazıları diğerlerinin kurbanı olabilir diye konuştu
http://www.ntvmsnbc.com/news/419787.asp
Türk fizikçilerin akademik vurgunu (07.09.2007)
ODTÜ'den Prof Ayşe Karasu'nun şüphesi üzerine uluslararası elektronik makale arşivi arXiv yönetimi Türk fizikçilerin makalelerini masaya yatırdı ve 4 üniversiteden 15 Türk fizikçinin toplam 67 makalesinin intihal olduğunu belirleyip dünyaya duyurdu
